Auteur: Amanda O’Toole, portefeuillebeheerder, AXA IM
Veel samenlevingen hebben betrekkelijk weinig problemen met het idee van just-in-time-toeleveringsketens die dag in dag uit voor de aanvoer van goederen zorgen. Just enough voedselproductie en -distributie zou evenwel minder aanvaard worden. Mensen zijn gewend geraakt aan de schijn van overvloed, en zoals de wankele bevoorradingsketens in 2021 hebben aangetoond, schrikt het grote publiek snel terug bij het zien van lege rekken in de supermarkt.
Overproductie zit in het systeem ingebakken – het alternatief is ondenkbaar – maar de gevolgen daarvan worden onvoldoende aangepakt. De cijfers laten duidelijk zien waarom dat een enorm probleem is nu de wereld in de komende decennia de netto-nuldoelstelling wil behalen.
Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties wordt wereldwijd ongeveer een derde van het voedsel verspild dat voor menselijke consumptie wordt geproduceerd.[1] Die verspilling doet zich voor in de hele voedselketen, van het veld tot de stortplaats. Volgens de Verenigde Naties wordt alleen al bij groenten en fruit bijna de helft van de totale productie verspild.[2] Elke verspilling staat gelijk aan verspilling van water, verspilling van land, verspilling van brandstof en suggereert ook onnodige ontbossing en gebruik van pesticiden.
Alles bij elkaar wordt de koolstofvoetafdruk van voedselverspilling geschat op ongeveer 3,3 gigaton CO2-equivalent per jaar. Als het om een land zou gaan, zou voedselverspilling de derde grootste emittent ter wereld zijn, alleen voorafgegaan door de VS en China.[3]
Deze totaalcijfers verhullen echter de versnipperde en diverse aard van het probleem. Wanneer we voedselverspilling willen bestrijden, zijn het geen gigantische elektriciteitscentrales die broeikasgassen uitstoten waar we het tegen moeten opnemen, maar miljoenen momenten en transacties op boerderijen, in supermarkten, thuis en in restaurants. En terwijl hernieuwbare energiebronnen onze afhankelijkheid van olie en gas gestaag verminderen, is er momenteel geen levensvatbaar alternatief voor de voedingsmiddelen die ons allemaal in leven houden, of zelfs voor de productie- en distributienetwerken die de maaltijden op tafel brengen.
Zolang er geen perfect optimaal alternatief is, is het dus waarschijnlijk dat de oplossingen ook versnipperd en divers zullen zijn. Een rapport uit 2014 van de Voedsel- en Landbouworganisatie maakte dat duidelijk: de zes reductiemethoden die de organisatie eruit lichtte, varieerden van melkkoelers in Kenia tot verbeterde wortelsortering in Zwitserland en varkensvoer in Australië.[4] Cruciaal is echter dat deze potentiële deeloplossingen wel degelijk bestaan. En voor beleggers die op zoek zijn naar groei naast het vooruitzicht van een koolstofarme economie, kan die verscheidenheid een aantrekkelijke bron van opportuniteiten zijn.
Ongelijke impact
Voedselverspilling komt overal ter wereld voor, op soms zeer verschillende manieren. In rijkere landen is de productie constant efficiënter geworden door mechanisering en verbeterde landbouwpraktijken. Dat betekent dat de verspilling zich meestal voordoet aan het einde van de voedselketen, waar overtollige producten vaak worden gedumpt op stortplaatsen en uiteindelijk bijdragen tot de uitstoot van methaan, een veel destructiever broeikasgas (in onverbrande vorm) dan CO2.
Als we overproductie accepteren als de enige politiek plausibele realiteit voor een ontwikkeld land (en aanvaarden dat overconsumptie onwenselijk is om allerlei gezondheids- en sociale redenen), dan moet een deel van de oplossing liggen in wat we met het voedsel doen als het eenmaal aan de verkeerde kant van de aanbod/vraag-dynamiek is terechtgekomen. Er zijn diverse bedrijven die apps aanbieden om mensen met overtollig voedsel in contact te brengen met potentiële consumenten. Die opereren vaak op gemeenschapsniveau, tussen individuen, maar zelfs degenen die proberen het idee toe te passen op het niveau van restaurants en cateringbedrijven hebben moeite om de schaal te bereiken die hen interessant maakt voor een investering door grotere marktpartijen.
Wellicht meer levensvatbaar zijn bedrijven die energie trachten te produceren door gebruikte bak- en braadolie in te zamelen en te verdelen als brandstof voor grote vervoersbedrijven of die afval van vleesproductie gebruiken om meststoffen te maken.[5] Andere bedrijven richten zich op anaerobe vergisting, een eeuwenoud proces waarbij voedselafval uit de hele voedselketen wordt verwerkt tot biogas. Wanneer biogas wordt verbrand om elektriciteit op te wekken, genereert het veel minder gevaarlijke emissies dan wanneer het zou worden afgebroken. Het wordt ook als koolstofneutraal beschouwd omdat de CO2 zelf eerst uit de atmosfeer werd gehaald door de planten die in het recente verleden werden geteeld en geoogst (in schril contrast met de duizenden jaren aan opgeslagen CO2 die vrijkomt bij de verbranding van fossiele brandstoffen).[6]
In het VK, waar de energieproductie via anaerobe vergisting tussen 2015 en 2020 met bijna 60% is gestegen, maakt voedselafval ongeveer een derde van het gebruikte materiaal uit en gewassen nog eens een derde.[7] Volgens het laatste marktonderzoek van de Britse anaerobe vergistings- en composteringsindustrie werd in 2018 3,2 miljoen ton voedselafval aan het werk gezet om 1,2 miljard kubieke meter biogas op te wekken (naast andere producten zoals meststoffen). Een kwart daarvan werd aan het nationale elektriciteitsnet geleverd.[8]
Langer in de winkelrekken
Een andere mogelijke oplossing die een investeerbare schaal heeft bereikt, zijn vernieuwingen die kunnen helpen om de houdbaarheid van producten te verlengen. Verse levensmiddelen bederven snel omdat ze een aantrekkelijke habitat voor micro-organismen vormen, maar antimicrobiële verpakkingen kunnen daar iets aan doen, net als de antimicrobiële gassen in de luchtzakken rond producten als vlees of kaas. Een bijkomend voordeel kan zijn dat de afhankelijkheid van energieverslindende koeling in de logistieke keten wordt verminderd.
En als we teruggaan naar het begin van die keten, buiten het belegbare universum, naar de boeren die het voedsel in de eerste plaats produceren, kunnen we bemoedigende vernieuwingen zien van bijvoorbeeld het Farmers Business Network in de VS.[9] Dit netwerk is in 2014 begonnen als een manier voor een klein aantal producenten om informatie te delen en is inmiddels uitgegroeid tot een organisatie met 25.000 leden die door het verzamelen en delen van gegevens de efficiëntie en duurzaamheid van de landbouw wil verbeteren. Het is ontstaan vanuit de wens om afzetprijzen aan te pakken, en het helpt boeren nu om betere beslissingen te nemen over de teelt met het oog op een productiever gebruik van het land.
Elke discussie over voedselverspilling belandt vaak weer bij het uitgangspunt. De problemen en de oplossingen zijn verspreid over de hele waardeketen, en voor beleggers is dat volgens ons even bemoedigend als complex. Er zijn overal potentiële opportuniteiten nu de wereld zich instelt op een door regeringen uitgestippelde CO2-neutrale toekomst – en naarmate we steeds meer grip krijgen op de klimaatimpact van het voedselsysteem dat ons allen in leven houdt.
[1] Bron: Stop the waste: UN food agencies call for action to reduce global hunger | | UN News
[2] Bron: https://www.unep.org/thinkeatsave/get-informed/worldwide-food-waste
[3] Bron: Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties, 2013, http://www.fao.org/3/i3347e/i3347e.pdf
[4] Bron: Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties, 2014, https://www.fao.org/publications/card/en/c/a530f2ad-499c-400f-b9c0-6c8988f2ee9d/
[5] Bio-based fertilizers: A practical approach towards circular economy, Chojnaka, Moustakas, Witek-Krowiak, januari 2020
[6] University of Florida: Biogas – A renewable biofuel
[7] De totale energieproductie door anaerobe vergisting bedroeg in 2015 606.000 ton olie-equivalent. In 2020 zal dat meer dan 1 miljoen ton zijn. Bron: UK Department for Environment, Food and Rural Affairs.
[8] Anaerobic Digestion and Composting Industry Market Survey Report 2020
Waarschuwing
Deze promotionele communicatie is uitsluitend bedoeld voor professionele klanten in de zin van EU-richtlijn Markets in Financial Instruments (2014/65/EU MiFID Richtlijn) en mag niet worden overhandigd aan particuliere beleggers. De verspreiding van deze communicatie moet derhalve worden beperkt.
Deze communicatie wordt uitsluitend gebruikt voor informatieve doeleinden. Ze werd samengesteld op basis van gegevens, projecties, ramingen, verwachtingen en veronderstellingen die subjectief kunnen zijn. De analyses en conclusies zijn de uitdrukking van een onafhankelijke mening, op basis van de beschikbare informatie op een bepaalde datum. De informatie in deze communicatie werd vereenvoudigd en is daardoor onvolledig. Deze communicatie vormt vanwege AXA Investment Managers of haar dochteronderneming geen contractueel element noch een aanbod om te kopen of verkopen, noch een beleggingsvoorstel of een beleggingsadvies.
De in deze communicatie vervatte meningen, ramingen en vooruitzichten kunnen subjectief zijn, mettertijd veranderen of zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Ondanks de getroffen voorzorgsmaatregelen, kan geen enkele waarborg (inclusief de aansprakelijkheid jegens derden), expliciet of impliciet, worden geboden met betrekking tot de juistheid, betrouwbaarheid of volledigheid van de informatie in onderhavige communicatie. De potentiële belegger mag zijn beleggingsbeslissing in geen geval baseren op deze communicatie, aangezien ze onvolledig is en onvoldoende informatie bevat voor een goede besluitvorming. Voorafgaand aan elke inschrijving, wordt de beleggers verzocht kennis te nemen van het KIID en het prospectus. Deze documenten zijn gratis beschikbaar in het Nederlands en in het Frans bij AXA IM Benelux, Troonplein 1 – 1000 Brussel, en op de website www.axa-im.be.
Elke reproductie, geheel of gedeeltelijk, van deze communicatie is verboden, tenzij met voorafgaandelijke formele goedkeuring van AXA IM. AXA Investment Managers Paris kan niet aansprakelijk worden gesteld voor enige beslissing die op basis van deze informatie wordt genomen.
Deze communicatie werd uitgegeven door AXA Investment Managers Paris, een vennootschap opgericht onder de wetten van Frankrijk, met zetel in Tour Majunga, La Défense 9 – 6 place de la Pyramide – 92800 Puteaux, ingeschreven in het handelsregister van Nanterre onder nummer 353 534 506. Portfolio management Company goedgekeurd door de Autorité des Marchés Financiers (AMF) op 7 april 1992 onder het nr. GP92-08. Verspreid in België en Luxemburg, door AXA IM Benelux, vennootschap naar Belgisch recht, gevestigd te Troonplein, 1, B-1000 Brussel, ingeschreven in het handelsregister van Brussel onder het nummer 604.173.
© AXA Investment Managers 2022. Alle rechten voorbehouden.
